Qədim tarixi olan Azərbaycan–Almaniya arasında qarşılıqlı münasibətlərin başlanğıcı XIX əsrin ikinci yarısına təsadüf edir. 1863-cü ildə Almaniyanın "Simens qardaşları" firması tərəfindən Gədəbəy ərazisində yerləşən mis yataqları bazasında iri misəritmə zavodları, kobalt yataqları bazasında kobalt zavodu inşa edilib. XX əsrin əvvəllərinədək bu zavodlarda istehsal edilən mis Cənubi Qafqazda əridilən misin 2/3 hissəsini təşkil edirdi. Bu zavodların inşası nəticəsində xeyli sayda insan işlə təmin edilib, əhalinin maddi rifahı yüksəlib. Alman sənayeçilərinin bu ərazidə fəallığının artması nəticəsində ətraf ərazilərdə, xüsusilə Azərbaycanın indiki Göy-göl və Şəmkir rayonlarında alman koloniyaları yaranıb.
Almaniya Azərbaycanın müstəqilliyini 1992-ci il yanvarın 12-də tanıyıb və ölkələr arasında diplomatik münasibətlər 1992-ci il fevralın 20-də qurulub. Diplomatik münasibətlərin yaranmasından sonra Azərbaycan və Almaniya arasında əlaqələr mütəmadi olaraq inkişaf edib. Keçən illər ərzində Almaniya ilə Azərbaycan arasında müdafiə, siyasi təhlükəsizlik, terrorizmə qarşı mübarizə sahəsində uğurlu əməkdaşlıq aparılıb.
Aprelin 2-də iki ölkə arasında əlaqələrin möhkəmlənməsinə xidmət edən Almaniya Prezidenti Frank-Valter Ştaynmayer Azərbaycana rəsmi səfəri baş tutub. Səfər çərçivəsində Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin Almaniya Prezidenti Frank-Valter Ştaynmayer ilə təkbətək və geniş tərkibdə görüşləri keçirilib, sonra Prezidentlər mətbuata bəyanatlarla çıxış edib və jurnalistlərin suallarını cavablandırıblar. Danışıqlarda Almaniya-Azərbaycan əlaqələrinin gələcək inkişafı müzakirə edilib.
Prezident İlham Əliyev mətbuata bəyanatında bildirib ki, bu səfər bizim əlaqələrimizə yeni müsbət təkan verəcək. Dövlət başçısı qeyd edib ki, “bu səfər bizim əlaqələrimizə yeni müsbət təkan verəcəkdir”.
İqtisadi sahədə əldə edilmiş nəticələrə toxunan ölkə başçısı qeyd edib ki, “bu ilin yanvar-fevral aylarında bizim ticarət dövriyyəmiz təxminən üç dəfə artıb. Bunun əsas səbəbi Azərbaycandan Almaniyaya ixrac edilən xam neftin həcminin artması olmuşdur. Ona görə biz hesab edirik ki, gələcək illərdə öz ticarət dövriyyəmizin şaxələndirilməsi ilə bağlı daha fəal addımlar atmalıyıq, xüsusilə bərpaolunan enerji sahəsində - harada ki, Almaniya şirkətlərinin çox böyük təcrübəsi var, Azərbaycanın da çox böyük proqramı, planları var. Biz xarici investorların sərmayəsi hesabına 2030-cu ilə qədər bərpaolunan enerji növlərinin istehsal gücünü 6 giqavata çatdırmaq fikrindəyik və bu, tam realdır, bunun bir hissəsi Avropaya ixrac ediləcəkdir”.
Vurğulanıb ki, keçən il Azərbaycan COP29 beynəlxalq iqlim konfransına ev sahibliyi edib. Bu istiqamət üzrə də ölkəmizin Almaniya ilə çox fəal əməkdaşlığı olub. Prezidentlərin görüşündə Azərbaycan Ermənistan arasında sülhün əldə edilməsi istiqamətindəki səylər müzakirə edilib və Azərbaycanın mövqeyi Almaniya tərəfinə çatdırılıb.
Eyni zamanda, danışıqlar zamanı digər beynəlxalq məsələlər, o cümlədən Amerika-Avropa İttifaqı gərginliyi, Rusiya-Qərb gərginliyi də müzakirə edilib.
Qeyd etmək yerinə düşər ki, Almaniya hər zaman Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü dəstəkləyib. Münaqişənin həllində obyektiv mövqeyi ilə seçilib. Məsələn, Almaniya Qarabağda vaxtilə mövcud olan separatçı rejimi tanımayıb. Bununla da öz mövqeyini nümayiş etdirmiş olub.
Almaniya Prezidenti Frank-Valter Ştaynmayer mətbuata bəyanatında bu mövqeni bir daha təsdiqləyib. Bildirib ki, Qarabağ Azərbaycandır, bu, rəsmi Berlinin birbaşa və aydın mövqeyidir. “Biz həmişə demişik ki, bu, sizin (Azərbaycan) ərazinizdir və bu gün Almaniyanın bu mövqeyini təsdiqləyirik”.
Almaniya Prezidenti Frank-Valter Ştaynmayer qeyd edib ki, Ermənistan ilə Azərbaycan arasında sülh prosesinin çox böyük əhəmiyyəti var. Son bir il ərzində bu istiqamətdə atılan addımlar və əldə olunan irəliləyişlər münasibətilə təbriklərini ifadə edən Almaniya Prezidenti deyib: “Razılaşmanın əldə olunması ilə bağlı mühüm an yetişib. Ümid edirəm ki, bu andan istifadə olunaraq sülh müqaviləsi imzalanacaq və sizin regionda əsl davamlı sülh yaranacaq. Mən buna çox böyük ümidlər bəsləyirəm”.
Prezident Frank-Valter Ştaynmayer Almaniyanın bu prosesdə lazımi dəstəyi verməyə hazır olduğunu əlavə edib.
İkitərəfli münasibətlərimizin tarixində Almaniya Prezidentinin Azərbaycana birinci rəsmi səfərinin çox müsbət nəticələri olacaqdır. Əminliklə qeyd etmək olar ki, səfərin yekunları Almaniya və Azərbaycanı bir-birinə daha yaxın edəcəkdir.
Vahid İsmayılov
Tarix üzrə fəlsəfə doktoru
