Ekspert bankla bağlı gizlinləri açdı: “Bir neçə ay öncə...”
Mərkəzi Bankın gözlənilmədən “GünayBank” ASC-nin lisenziyasının ləğv olunması barədə qərar verib. “GünayBank” ASC 1992-ci ildə yaradılıb.Bankın sahibləri Mahmud Məmmədov və Yeganə Şirinovadır. Mərkəzi Bank açıqlamasında qeyd edib ki, “GünayBank” ASC-nin ölkənin bank sisteminin aktivlərində xüsusi çəkisi 0,6%, kredit portfelində 1%, sektorun öhdəliklərində isə cəmi 0,5% təşkil edir. 2023-cü ilin I rübünün sonuna bank üzrə sığortalanmış (kompensasiya olunan) əmanətlər 38,5 mln. manat təşkil edir. Bankın əmanətçilərinin say etibarı ilə 99,9%-nin əmanətləri kompensasiya olunacaq. Bankın fəaliyyət göstərdiyi filialların sayı 10, şöbələrin və valyuta mübadilə məntəqələrinin sayı isə 4 olub.
“GünayBank”ın sahibi Mahmud Məmmədov isə Mərkəzi Bankı qınayıb. O bildirib ki, bankın ehtiyacı olsa da, Mərkəzi Bank “GünayBank”a vəsait ayırmayıb. “Elə banklar vardı ki, 500-600 milyon manat kredit verirdi, bizə isə 1-2 milyon manat kredit verməyi də çox görürdü”, - o qeyd edib.
Qeyd edək ki, “GünayBank”ın sahibi bugünlərdə mərhum prezident Heydər Əliyevlə tanışlığı və münasibətləri, eləcə də onun sahibkara göstərdiyi dəstəyi barədə Haqqın.az saytına geniş müsahibə verib.
İxtisasca stomatoloq olan Mahmud Məmmədov 1989-cu ildən kiçik biznesə başlayıb. Deyib ki, vaxtilə ölkədə başlayan milli azadlıq mübarizəsində mitinqlərdə o vaxt hələ yeni yaradılan Xalq Cəbhəsinə ilk yardım edən şəxs olub. Onun sözlərinə görə, hələ 1990-cı ildə Heydər Əliyevi dəstəkləyib və hətta onun barəsində filmin çəkilməsi təşəbbüsü ilə çıxış edib, amma 1990-cı ildə ona qarşı sui-qəsd baş verdiyindən bu təşəbbüs nəticəsiz qalıb. Mahmud Məmmədov 1990-cı ildə Heydər Əliyevin dəvəti ilə Naxçıvana səfəri, ona olan münasibət və dövlət başçısının dəfələrlə dəstəyini xatırlayıb.
Azərbaycanda “GünayBank”ı, sonradan “Günay Sığorta”nı, “Günay” qəzetini və BMTİ televiziyasını təsis edən iş adamı Milli Məclisin keçmiş rəhbəri Rəsul Quliyevlə arasında olan konflikt barədə məlumat verib, haqqında bir neçə dəfə qondarma cinayət işi qaldırıldığını, amma hər dəfə Heydər Əliyev tərəfindən dəstəkləndiyini bildirib. O, akademik Cəlal Əliyevlə münasibətləri barədə də ətraflı danışıb. Onun dəstəyini də yüksək qiymətləndirib. İş adamının müsahibəsində bir sıra mübahisəli məqamlar da var. Məsələn, o deyib ki, H.Əliyev birinci dəfə hakimiyyətə gələndə Bakıda azərbaycanlıların sayı digər millətlərdən az olub. H.Əliyev Bakı Sovetinin o zamankı İcraiyyə Komitəsinin sədrinə tapşırıq verib ki, rayonlardan adam gətirsin, bu nisbət düzəldilsin. O, Cavadov qardaşları ilə uzaq qohumluq əlaqələri olduğunu, Mahir Cavadovla münasibətlərinin pis olduğunu deyib.
Mahmud Məmmədov vaxtilə Azərbaycan Demokratik Sahibkarlar Partiyasının (ADSP) da rəhbəri olub. ADSP 2021-ci ilədək fəaliyyət göstərib və həmin il kollektiv şəkildə Yeni Azərbaycan Partiyasına (YAP) qoşulmaqla bağlı qərar verib. YAP-ın 2021-ci ildə keçirilən qurultayında bu qərar rəsmiləşdirilib.
Bəs görəsən, “GünayBank”ın bağlanmasına siyasi, yoxsa iqtisadi motivlər səbəb olub?
Əkrəm Həsənov
Bank üzrə ekspert, hüquqşünas Əkrəm Həsənov mövzu ilə bağlı “Yeni Müsavat”a dedi ki, “Günay Bank”ın rəhbəri Mahmud Məmmədov hamıya məlum bir şəxsdir və Azərbaycan dövlətçiliyinə, şəxsən Heydər Əliyevə vaxtilə böyük xidmətləri olub: “Yəni burada siyasi heç bir problem yoxdur. Bu bankın iqtisadi cəhətdən də heç bir problemi yoxdur. Mən bank sistemində 10 ildən çox çalışmışam, vəkil kimi də hər gün məhkəmələrdəyəm. Yəni bu günə kimi məhkəmələrdə "GünayBank"la bağlı məhkəmə işi görməmişəm. Bu bankın nə müştərisi, nə əmanətçisi onu məhkəməyə verib. Burada daha çox problem onunla bağlıdır ki, hazırda Azərbaycanda bank sektorunun inhisarlaşması prosesi gedir. Bir neçə bank digər bank sektorunu ələ alır. Burada heç bank sahiblərindən də söhbət getmir. O banklara yeni şəxslər təyin olunublar, idarə edirlər. Gedib xaricdə guya bir-iki il oxuyub gəliblər. Bir az da ingiliscə danışırlar. Bunları da təyin edib deyiblər ki, heç kimdən rüşvət almayın. Bunlar doğrudan da rüşvət almırlar. Amma bunlara bonus verirlər, bankların qazancının müəyyən faizi bunlarındı. Bunlar qarşılarına məqsəd qoyublar ki, digər xırda bankların da axırına çıxsınlar, onların müştəri bazasını ələ alsınlar, daha çox gəlir əldə etsinlər. Bu da nəticə etibarilə ona hesablanıb ki, Azərbaycanda bank sektorunda heç bir rəqabət olmasın. Bankların bu dəqiqəyə olan statistikasına baxsanız, görərsiniz ki, 70-80 faiz aktivlər 4 bankın əlindədir. Ölkədə 25 bank var, 4-5 bank bütün bank sektorunu ələ alıb. Yəni məqsəd rəqabəti aradan qaldırmaqdır. Bu da niyə pisdir? Ona görə ki, burada bank xidmətlərinin keyfiyyəti dəyişir. Həmin o 4-5 bankın hamısında olmuşam, bəzilərinin müştərisi də olmuşam. Keyfiyyət sıfır. Onlar üçün fərqi yoxdur, deyirlər ki, onsuz da müştərimiz var. Düzdür, onların şərtləri bir qədər yaxşıdır. Çünki pulları çoxdur. Amma bankların çoxu getsə, ancaq onlar qalsa, təbii ki, müştərilər üçün şərtlər ağırlaşacaq. Çünki müştərilər pis-yaxşı 25 bank arasında müəyyən seçim edə bilirdi".
Ekspert “bankın lisenziyasının ləğv edilməsi prosedurası necə olmalıdır” sualına belə cavab verib: “Bu məsələ ilə bağlı az öncə məlumat topladım. Sən demə, keçən ilin sentyabr ayından dekabr ayınadək orada yoxlama olub. Bu da adil haldır, Mərkəzi Bank onsuz da bütün bankları vaxtaşırı yoxlayır. Düzdür, böyük bankları çox formal yoxlayır. Amma belə bankları əməlli-başlı yoxlayırlar. Qanunvericiliyə görə yoxlama bitəndən sonra yoxlama aktını dərhal banka təqdim etməlidirlər. İndiyə kimi bunu "GünayBank"a verməyiblər. Yoxlamadan 5-6 ay keçib. O yoxlama artıq aktual da deyil. Bu da məlumdur ki, Mərkəzi Bank şifahi şəkildə banka bildirib ki, kapitalınız azdır, artırmalısınız. Amma “GünayBank” hesab edir ki, onun kapitalı kifayət qədərdir. Aktı versinlər ki, bu kapital hansı meyarla hesablanıb. Bəlkə düz saymayıblar. Yoxlama aktı verməyiblər, detallar bilinmir. Amma “GünayBank” ötən həftə qərar verib ki, səhmdarların ümumi yığıncağını keçirsin, hətta ötən həftə mətbuatda elan da verib. Açıq məlumatdır ki, 5 iyul tarixinə bu görüşü çağırıb və göstərib ki, gündəlikdə bankın kapitalının artırılması məsələsi müzakirə ediləcək. Məhz bundan dərhal sonra da bu həftə Mərkəzi Bank bankı bağlayıb. Əgər bağlayırsansa, bunu xəbərdarlıq etməliydin. Bu faktın özü də göstərir ki, burada məsələ bankın problemləri filan deyil, belə olsaydı, MB vaxt verərdi, gözləyərdi. Bunu etməyiblər, bu qanunaziddir. İkincisi də, Mərkəzi Bank qanuna görə bank nəzarəti səlahiyyətinə malik deyil. Üstəlik, Mərkəzi Bankın İdarə Heyətində 7 üzv olmalıdır. Yetərsay da 4 üzvdür. Hazırda isə cəmi 3 üzv var. Buna görə də onun qərar vermə səlahiyyəti yoxdur. Buradan belə nəticə çıxır ki, “GünayBank” kimi problemi olmayan bank bağlanırsa, sabah istənilən bank da bağlana bilər".
Ə.Həsənov “GünayBank” bu qərardan şikayət edə, hüquqlarını bərpa edə bilərmi" sualını da cavablandırıb: “Məhkəməyə verə bilər. Mən də bunu tövsiyə edirəm. Düzdür, məhkəmələrin də vəziyyəti bəllidir. Amma hər bir halda, hər kəs öz pozulmuş haqqını qorumalıdır. Heç olmasa, bunu edənlərə dərs olsun, belə addımlar atmasınlar”.
“Yeni Müsavat”
