Tanınmış rusiyalı tarixçi-qafqazşünas Oleq Kuznetsov cinayətkar erməni separatçılarının hərbi tribunalda cəzlandırılması təklifi ilə çıxış edib. Azərbaycanda da böyük izləyici kütləsi olan Oleq Kuznetsov Hitler tərəfdarı cinayətkarların Nürnberq hərbi tribunalında cəzalandırıldığı kimi erməni faşistlərinin, “artsaxçılar”ın da Xocalı qətliamına görə cəzalandırılmasını tələb edib.

“Qarabağdakı separatçı-işğalçı rejim əvvəlcədən cinayətkar olub, ona görə də qınanmağı tələb edir. Hitler cinayətkarlarının üzərində Nürnberq tribunalı yalnız ona görə Nürnberqdə keçirildi ki, bu şəhər nasizmin ideoloji paytaxtı idi. Erməni nasizm ideologiyası Xocalı qətliamından sonra özünün qəti və tamamlanmış formasını tapdığına görə, erməni hərbi cinayətkarlarının üzərində hərbi tribunal da məhz o şəhərin məhkəməsində keçirilməlidir” - deyə rusiyalı tarixçi vurğulayıb.

Demokratiya və İnsan Hüquqları komitəsinin sədri, hüquq üzrə fəlsəfə doktoru Çingiz Qənizadə Musavat.com-a açıqlamasında Oleq Kuznetsovun bu mövqeyinin onun qəlbindəki ədalət hissi ilə bağlı olduğunu deyib. Ç.Qənizadə qeyd edib ki, beynəlxalq hüquq, haqq bizim tərəfimizdə olsa da, dünyanın aparıcı ölkələri, BMT bu haqsızlığa susur: “İkinci Dünya müharibəsi bitəndən sonra ilk dəfə bəşəriyyətdə insanlıq əleyhinə törədilən cinayətə görə faşizm generallarını mühakimə etmək üçün Nürnberq hərbi tribunalı yaradıldı. Bu proses təxminən 11 aya yaxın çəkdi. O zaman mülki əhalini xüsusi qəddarlıqla öldürülməsinə, əsir düşərgələrində məhv edilməsinə görə bütün iştirakçılar cəzalandırıldı. Nürnberq prosesindən sonra dünyada belə bir beynəlxalq cinayət məhkəməsi, cinayət tribunalı Yuqoslaviya və Ruanda soyqırımları ilə bağlı yaradıldı.

Beynəlxalq cinayət məhkəməsinin yaradılması üçün BMT Təhlükəsizlik Şurasının qərarı olmalıdır və tribunal da bu qərar əsasında yaradılmalıdır. Hazırkı durumda təəssüflər olsun ki, BMT Təhlükəsizlik Şurasının üzv dövlətləri təcavüzkara bu və ya digər formada dəstək olurlar. Təcavüzkar bir dövlətə dəstək göstərmək elə təcavüzkar olmaq deməkdir.

ATƏT-in Minsk Qrupunun həmsədrlərinin mövqeyi də bəllidir. Onların BMT-nin Təhlükəsizlik Şurasındakı gücünü də bilirik. Həmçinin ATƏT-in Minsk Qrupunun üzvü olmayan digər dövlətlərin də bu məsələdə loyallığını görürük. Ermənilərin mühakiməsi 1992-ci ildə Xocalıda baş verən hadisədən sonra yaradılmalı idi. Çünki bir gecədə 631 günahsız insan- körpələr, qadınlar, yaşlılar qətlə yetirilmişdi. Erməni faşistlərinin əməlləri mühakimə olunmalıdır. Bu məsələni rus tarixçisi olsun, alman, yəhudi olsun dilə gətirə bilər. Çünki onlar vicdanlarının, qəlblərindəki ədalətin səsini eşidən insanlardır".

Ç.Qənizadə maraqlı bir məqama da toxunub. Bildirib ki, ermənilərin Xocalı soyqırımı ilə yanaşı işğal olunmuş ərazilərimizdə törətdiyi kütləvi qətllərlə bağlı da faktlara sahibdirlər. Onun sözlərinə görə, torpaqlarımız işğaldan azad edildikdən sonra bütün bu erməni vəhşilikləri sübutlarla dünya ictimaiyyətinə çatdırılacaq: “Mən təxminən 17 ilə yaxın Əsir və itkin düşmüş, girov götürülmüş vətəndaşlarla əlaqədar Dövlət Komissiyasının üzvü olmuşam. Bizim komissiyada Xocalıya bərabər o qədər məlumatlar var ki... Erməni faşistləri Dağlıq Qarabağ ərazisində əsir düşmüş insanlarımızı öldürərək kütləvi məzarlıqlarda basdırıblar. Zaman gələcək və biz bunların üstünü açacağıq. O zaman deyilsəydi, izi itirə bilərdilər. Torpaqlarımız işğaldan tam azad edildikdən sonra həmin məzarlıqlarla bağlı faktları da açacağıq. Qubadakı kütləvi məzarlıqlar kimi məzarlıqlar var”.

Ç.Qənizadə qeyd edir ki, dünya dövlətlərinin müəyyən məsələlərə yanaşması beynəlxalq hüquq normaları çərçivəsində deyil. Buna görə də Azərbaycanın haqq səsini dünyaya çatdırması çətindir: “Cenevrə Konvensiyasını 190 dövlət imzalayıb. Konvensiyanın tələbləri hər gün Azərbaycanda pozulur. Amma bu 190 dövlətdən biri bəyanatla çıxış edib Ermənistana demir ki, siz niyə mülki əhaliyə qarşı qəddarlıq edirsiniz, onları öldürürsünüz? Bunları nəzərə alaraq deyirəm ki, beynəlxalq səviyyədə bizim bu prosesi yaratmağımız olduqca çətin olacaq. Çünki bu erməni faşistlərini dəstəkləyənlər çoxdur. Sanki dünyada proseslərə yanaşma şəxsi münasibətlər zəminində formalaşıb. Kimsə Ermənistanı sevirsə, Ermənistandan maliyyələşirsə və ya digər maraqları varsa, dövlətlər arası münasibətləri də belə qururlar.

Mənim narahat olduğum məsələ də budur ki, bu cür yanaşmalar bəşəriyyəti üçüncü dünya müharibəsinə aparıb çıxaracaq. Çünki dünyada ədalətli yanaşma yoxdur. Bu gün işğalçıya dəstək olan, maliyyə yardımı edən, siyasi dəstək verənlərin sayı o qədər artıb ki, nahaq haqdan üstün olub. Amma bu nə qədər çətin olsa da ruhdan düşmək olmaz".

Hüquqşünas onu da söyləyib ki, “Amnesty International” və “Human Rights Watch” təşkilatlarının Bərdə terrorunu pisləmələri ilə bağlı verdikləri bəyanat beynəlxalq müstəvidə səsimizi dünyaya çatdırmağımızda böyük fayda verəcək: “Hər iki təşkilat Ermənistanın qadağan olunmuş silahlardan istifadə edərək mülki əhalini öldürməsini pislədi və bunu vəhşilik adlandırdı. Bu təşkilatlar dünyada ən nüfuzlu təşkilatlardandır və bəyanatlar bizim əlimizdə kart olaraq qalmaqdadır. Digər tərəfdən, artıq bir çox böyük dövlətlərin oxunaqlı, nüfuzlu televiziyaları erməni faşizmi haqqında materiallar hazırlayırlar. Elə həmin ölkələrdə ermənilər reportajı hazırlayan müxbirlərə, onların redaksiyasına hücum çəkir, hədə-qorxu gəlirlər. Biz görürük ki, yavaş-yavaş bəzi susan vicdanlar da oyanır. Dünyada erməni faşizminin iç üzünü görənlərin sayı çoxalır. Bu istiqamətdə işimizi yenə də davam etdirməliyik”.

Çingiz Qənizadə sentyabrın 27-dən başlayan Vətən müharibəsi dövründə ermənilər tərəfindən sivil insanlara qarşı törədilmiş hərbi cinayətlərlə bağlı açılmış cinayət işlərinin Avropa Məhkəməsinə göndərilməsinin perspektivindən də danışıb:

“Baş Prokurorluq tərəfindən görülən işlər, xüsusi xidmət orqanları tərəfindən əldə olunan, ictimailəşməyən faktların hamısı gələcəkdə bizim BMT-dən özünün qəbul etdiyi qərarlara hörmət olunması naminə belə bir məhkəmənin keçirilməsi üçün tələbimizi möhkəmləndirəcək. Beynəlxalq hüquq normaları, haqqı sevən dövlətlərin dəstəyi ilə biz buna nail olmağa çalışmalıyıq. Prezident Administrasiyasının şöbə müdiri hörmətli Fuad Ələsgərovun Avropa Məhkəməsinə müraciətlə bağlı bir maraqlı yazısı var. Baş prokurorumuz Kamran Əliyevin də baş verən hadisələrlə bağlı mətbuatda geniş açıqlamaları yer alır. Hər tərəfli bu istiqamətdə ciddi işlərin aparıldığını müşahidə edirik. Xatırlatmaq istəyirəm ki, Avropa Məhkəməsi 2015-ci ildə ”Çıraqov və qeyriləri" işi üzrə qərar qəbul etmişdi.

Ermənistanın işğalı nəticəsində həmin şəxslərə zərərin dəyməsinə görə kompensasiyanın ödənilməsi Ermənistan hökumətinin üzərinə qoyuldu. Hazırda bizim əmlakı dağılan vətəndaşlarımızın sayı on minlərlədir. Həm indiki hadisələrdə, həm də Qarabağ hadisələrində zərər görmüş vətəndaşlarımız var. Ermənilər torpaqları işğal edən zaman insanların evlərini, mülklərini xarabalığa çevirib, məhv ediblər. Bunların hamısı dəyərləndirilir. Baş prokuror onu da qeyd etdi ki, dəymiş zərərin hesablanması istiqamətində də işlər görülür. Ali Baş Komandan da qeyd etdi ki, bütün işğal olunmuş ərazilərimiz işğaldan azad edildikdən sonra orada qiymətləndirmə işləri aparılacaq. Bundan sonra təbii ki, zərəri vuran dövlətə, fiziki şəxslərə qarşı iddialar qaldırılmalıdır və qaldırılacaqdır".

Ç.Qənizadə sonda onu da qeyd edib ki, hərbi cinayətlərdə cəza təyin etmə müddətinin keçməsi anlayışı olmadığı üçün ermənilərin nəinki indiki, həmçinin 30 il əvvəl törətdikləri cinayətlərə görə cəzalandırılmasına beynəlxalq hüquq icazə verir: “Xocalı hadisəsindən 30 ilə yaxın bir vaxtın keçməsinə baxmayaraq həmin cinayəti törədən şəxslərin cəzalandırılmasına da nail ola bilərik. Beynəlxalq hüquq buna icazə verir. Çünki hərbi cinayətlərə görə məsuliyyətə cəlb etmə, cəza təyin etmə müddətinin keçməsi anlayışı yoxdur.

Bütün bu hadisələrin üstündən səthi olaraq keçə bilmərik. Heç bir dövlət bu gün Azərbaycanın düşdüyü vəziyyətdən sığortalanmayıb. İstənilən bir dövlət bu cür təcavüzə məruz qala bilər. Biz bu gün təcavüzkarın, faşist idealogiyası ilə insanlara dini, irqi və digər mənsubiyyətlərinə görə zorakılıq edən, kütləvi şəkildə öldürən bir dövlətin hərəkətlərinə mütləq hüquqi qiymət verməliyik. Bu hüquqi qiymət təkcə Azərbaycan qanunları ilə deyil, beynəlxalq hüquqla verilməlidir. Bu gün dünyanın aparıcı ölkələri beynəlxalq hüquqdan danışırlarsa, erməni faşizmi son 30 ildə Azərbaycan dövlətinə, Azərbaycan vətəndaşlarına vurduğu maddi, mənəvi, fiziki zərbələrinə görə, müharibə qanunlarını pozduqlarına görə, bəşəriyyət, insanlıq əleyhinə cinayət törətdiklərinə görə cəzalandırılmalıdır. Yoxsa bu cür presedentlər başqa ölkələrin də ərazilərində baş verə bilər".
Musavat.com