Koronavirusun tuğyan etdiyi bir məqamda ölkədə ciddi dərman qıtlığı problemi var ki, bu da həm də bahalaşmanın əsasını qoyur.

Hesab olunur ki, ölkədə dərman çatışmazlığına səbəb olan məsələlərdən biri də idxalla bağlıdır. Eləcə də dərman satışında sertifikatlaşmanın olması bu problemə yol açır. Hətta fikirlər də var ki, koronavirusla mübarizə dərmanlarının ölkəyə daha çox gətirilməsi üçün sertifikatlaşmadan imtina edilməli və apteklər dərman satışında sərbəst olmalıdırlar. Çünki indiki pandemiya dönəmində apteklərdə hətta adi hərarətsalıcı dərman tapmaq da problemə çevrilib. Bir çox xəstənin ev şəraitində müalicə olunduğunu və dövlət tərəfindən ancaq vitaminlərlə təmin olunduğunu nəzərə alsaq, dərman bazarındakı bahalıq və kasadlıq xəstəliyin özünü daha çox göstərməsi səbəblərindən biri kimi dəyərləndirilir.

Azərbaycanda dərman qıtlığının və bahalaşmanın aradan qaldırılması üçün hansı addımlar atılmalıdır?

Həkim terapevt Rasif Bağırov Cebhe.info-ya bildirib ki, hər hansı dərman psixatrop tərkibli deyilsə, onun apteklərdə satılmasına imkan yaradılmalıdır: “İnsanların istədiyi formada müalicə olunmaq hüququ var. Adicə vərəm preparatlarına icazə vermirlər və adını da qoyurlar ki, bunu yoluxmanın qarşısını almaq məqsədilə edirlər. Bu qadağa tətbiq edildikdən sonra vərəmlə yoluxanların sayı daha da artıb. Adi “katarblakzasa” tapılmır ki, şəkərli xəstələr istifadə etsin. COVID-19-un müalicəsində istifadə olunur deyə apteklərdən yığışdırılıb ki, insanlar ev şəraitində müalicə almasınlar. Halbuki koronavirusun müalicəsində bu cür müalicə üsulu həm də yanlışdır. Bəs insanlar nə etməlidir? İnsanların sağlamlıq məsələsinə bu cür monopolist formada yanaşmaq doğru deyil”.

Terapevt bildirir ki, Azərbaycan dərman bazarında bolluğa nail olmaq mümkün olmayacaq: “Çünki dərmanların apteklərə verilməsi 4-5 depo tərəfindən həyata keçirilir. Xaricdən dərman gətirən şirkətlər bu dərmanları sərbəst şəkildə apteklərə verə bilmirlər, öz aralarında da sərbəst rəqabət apara bilmirlər. Onlar yalnız həmin depoların müdirləri ilə münasibət əsasında dərmanlarını satdıra bilirlər. Burada keyfiyyət də ikinci planda qalır və qıtlıq yaranır”.

Rasif Bağırov deyir ki, hazırkı durumda dərman idxalçılarının sertifikatlaşma olmadan depolarla müqavilə bağlaması mümkün deyil: “Belə olanda isə depo dərmanları apteklərə verə bilmir. Elə bir mexanizm qurulub ki, bundan qaçmaq mümkün deyil. Hər hansı bir işlə məşğul olmaq üçün sertifikat alınmalıdır. Dövlət tərəfindən də əminlik yaranmalıdır, onun gördüyü iş dövlətə, millətə ziyan vurmur. Məhz sertifikat məsələsində problem yarandığına görə apteklər depolardan asılı vəziyyətə düşür. Bir qismi “Avromed”, digəri “Zəfəran”ın dərmanlarını satmaq məcburiyyətində qalırlar. Çünki həmin şirkətlər sertifikat məsələsini havayı həll edirlər. Əks təqdirdə, Səhiyyə Nazirliyinin sertifikatını almaq asan olsa, apteklər dərman satışında daha sərbəst olarlar. Buna görə də heç zaman istədiyimiz vaxt istədiyimiz dərmanı tapa bilməyəcəyik. Sabah “Aspirin” də tapılmayacaq”.

Tibb Universitetinin müəllimi, farmakoloq alim Aydın Əliyev Cebhe.info-ya açıqlamasında bildirib ki, indiki məqamda dərman qıtlığının yaradılması insanlığa yaraşmır: “Həmin insanları psixoloji cəhətdən zəif insanlar hesab edirəm. Qəti sürətdə sertifikatlaşmanın aradan qaldırılmasının əleyhinəyəm. Sertifikatlaşma ola-ola ölkəyə bu qədər keyfiyyətsiz dərman gətirilir. Bu olmasa, nə qədər keyfiyyətsiz dərman gətirilər. Əsası odur ki, gətirilən dərmanların bioloji aktivliyi olsun. Dərmanların gətirilməsi qaydalara əsaslanmalıdır. Dərmanların sahibkarlar vasitəsilə gətirilməsinin də tərəfdarı deyiləm. Hesab edirəm ki, Azərbaycanda dərman qıtlığının aradan qaldırılması üçün istehsal genişləndirilməlidir”.